Veel mensen zijn niet tevreden over zichzelf en willen daarom veranderen. De een kan geen nee zeggen, de ander geen ja, iemand is nogal dwingend en weer een ander wordt overspannen. Zo maar een knop omzetten lukt vaak niet. Je zelf echt begrijpen en van daaruit veranderen lukt alleen door bewust te zijn van je zelf: van je gedachten, van je gevoelens en van je gedrag. Het proces van bewustzijn en verandering kent enkele stappen en iedere stap volgt de ander op.

Stap 1: onbewust onbekwaam

Je bent je nog niet bewust van wat je nog niet goed kan. Het begint met te weten waar het werkelijk over gaat. En…dit valt niet altijd mee. Het kan lastig zijn om naar je zelf te kijken (het ligt vaak aan een ander), feedback of kritiek komt niet altijd makkelijk binnen en soms is er de neiging het hoofd af te wenden. Een ander kan nodig zijn om je iets te laten zien wat je nog niet weet van je zelf.

Stap 2: van onbewust onbekwaam naar bewust onbekwaam

Je begrijpt waar het overgaat bij jou, maar helemaal door heb je het nog niet. Het wordt tijd voor zelfonderzoek. Je kan andere mensen vragen om feedback. Ook kan je bewuster zijn van je gevoelens en gedachten in bepaalde situaties. Bijvoorbeeld: een vrouw die kritisch is naar zichzelf gaat merken welke (negatieve) gedachten zij over zichzelf maakt en hoe vaak zij dat doet. Het valt haar ook op hoe vaak zij negatieve gedachten heeft over anderen. Ze wil graag weten waarom ze dat eigenlijk doet.

Stap 3: bewust onbekwaam

Je wilt je gedrag veranderen, maar het lukt je nog niet. Achteraf kan je zien dat je in je oude fout bent vervallen of niet precies hebt gedaan wat je je had voorgenomen. Gelukkig heb je het nu door. Ook kan je bedenken hoe je het de volgende keer gaat aanpakken. Bijvoorbeeld: een beleidsmedewerker neemt zich voor vaker nee te zeggen. Terugkijkend op de dag ziet hij dat hij toch weer ja heeft gezegd tegen een opdracht. Hij neemt zich voor hoe hij het de volgende keer gaat aanpakken.

Stap 4: van bewust onbekwaam naar bewust bekwaam

Je bent in staat om ín een situatie naar jezelf te kijken. Je merkt direct dat je je nieuwe gedrag nog niet laat zien en het lukt je nog niet het ter plekke bij te sturen. Soms lukt je dat al wel. Bijvoorbeeld: een leidinggevende komt binnen en heeft een opdracht voor de beleidsmedewerker. Deze merkt direct, dat hij deze opdracht niet zo wil uitvoeren en hij merkt dat hij toch ja zegt. Het lukt hem nu niet het voorgenomen gedrag te laten zien. De vorige keer lukte dat wel.

Stap 5: bewust bekwaam

Je merkt direct wat er in je gebeurt en je bent in staat te doen en te zeggen wat jij wilt. Je moet er nog wel moeite voor doen en oplettend zijn. De beleidsmedewerker merkt direct na de vraag van de leidinggevende dat hij deze opdracht nu niet kan uitvoeren. Hij merkt ook nog ergens de neiging om ja te zeggen. Het lukt hem om aan te geven dat de opdracht nu niet uitgevoerd kan worden, volgende week wel. De beleidsmedewerker is bewust van zichzelf, weet wat hij denkt en voelt. Hij kan kiezen uit zijn mogelijkheden: ja of nee zeggen of onderhandelen.

Stap 6: onbewust bekwaam

Wat je wilde leren kan je nu. Het gaat redelijk vanzelf en het is een automatisme aan het worden. Het is net als met schakelen en koppelen in de auto. Op enig moment kan je dat gedachteloos goed. In ons voorbeeld: de beleidsmedewerker kan goed zeggen wat hij wil en hoe hij het ziet. Hij kan zijn assertiviteit inzetten in contact met een ander.

De stappen doorlopen heeft alles te maken met de eigen motivatie, de bereidheid en het vermogen naar je zelf te kijken. Vergroot je bewustzijn en je vergroot je mogelijkheden.

There is more to X-plore.

Veel succes en een fijne tijd.

Met vriendelijke groeten, Jeroen van Ewijk X-plore Development Training en coaching www.x-plore.nl j.vanewijk@x-plore.nl 0575 56 55 57